Çocuk İhmali Nedir?

İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır. Bu ihtiyaçlar sağlık, eğitim, duygusal gelişim, beslenme, barınma ve güvenli yaşam şartlarıdır.

İhmal çeşitleri nelerdir?

• Fiziksel ihmal
• Eğitimsel ihmal
• Duygusal ihmal

Fiziksel ihmal nedir?

·         Çocuğun temel tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmaması,

• Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması,
• Çocuğun bakacak yetişkin bulunmadan uzun süre yalnız bırakılması,
• Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmamasıdır.

Eğitimsel ihmal nedir?

Çocuğun zorunlu eğitim çağına gelmesine rağmen okula gönderilmemesidir.

Duygusal ihmal nedir?

·         Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek

·         Çocuğun aile içinde şiddet ve kötü muameleye şahit olmasına izin vermek

·         Çocuğun alkol, uyuşturucu kullanmasına izin vermek.

·         Çocuğun suç işleme, saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak  ya da bu davranışları görmezden gelmektir.

 

Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız?

·         Okul devamsızlığı çok fazlaysa

• Sürekli kötü giyiniyor ve kötü kokuyorsa
• Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüşse
• Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalışıyorsa
• Tıbbi destekten mahrumsa
• Madde kullanımı, kendine zarar verme gibi alışkanlıkları varsa çocuğun ihmale maruz kaldığını düşünebiliriz.

İhmalin çocuk üzerindeki etkileri nelerdir?

·         Gelişim geriliği

·         Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri

·         Davranış problemleri

·         İletişim problemleri

·         Yalnızlık ve korunmasızlık hissi

·         Madde bağımlılığı

·         Suça yönelme riski

Çocuk istismarı nedir?

0-18 yaş grubundaki çocuğun;

·         Sağlığını,

• Fiziksel gelişimini,
• Psiko-sosyal gelişimini

                bilerek veya bilmeyerek olumsuz etkileyen her türlü harekete "ÇOCUK İSTİSMARI" denir.

İstismar çeşitleri nelerdir?

·         Fiziksel istismar

·         Duygusal istismar

·         Ekonomik istismar

·         Cinsel istismar

Fiziksel İstismar

Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir.

Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir.

En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir.

Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri (Çocuk ile ilgili)

·         Hiperaktif

·         İstenmeyen bir gebelik sonrası dünyaya gelen

·         Engelli

·         Özel bir bakım gerektiren (örn: çok küçük prematüre, hastalığı olan)

                                                                                              çocuk.....

Duygusal İstismar

Çocuğun  gereksinim duyduğu ilgi, sevgi ve bakımdan  yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır.

Tanımlanması en zor ancak çok sık gerçekleşen istismar türüdür.

Duygusal İstismar Çeşitleri Nelerdir?

·         Aşağılama, yalnız bırakma, ayırma,

·         Korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça yöneltme,

·         Önemsememe, küçük düşürme, alaylı konuşma,

·         Lakap takma, aşırı baskı ve otorite kurma...

·         Duygusal bakımdan gereksinimlerin karşılanmaması,

·         Sık eleştirme, yaşının üstünde sorumluluklar bekleme,

·         Kardeşler arasında ayrım yapma, değer vermeme,

Belirtileri

·         Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik

·         Depresif ve pasif davranış

·         Karşısındakine çok ihtiyatlı yaklaşmak

·         Kendine güvensizlik

·         Korku

·         Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş

Ekonomik İstismar

Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyen, yaşı ve gücü ile orantılı olmayan işlerde ucuz emek olarak çalıştırılmasıdır.

 

 

 

Cinsel istismarcı kim olabilir?

·         Yetişkin bir erkek,

·         Yetişkin bir kadın,

·         Yaşıtı,

·         Yaş olarak kendinden büyük çocuk,

·         Aileden biri de olabilir.

 

 

Cinsel istismarcı kim olabilir?

·         İstismarcıların %96'sı erkek

·         %63,5'u çocuğun tanıdığı,

·         Hatta %25'nin de ensest vakaları olduğu belirlenmiştir.

 

Kimler cinsel istismara uğrar?

Cinsel istimara uğrayanların

%71'i kız çocukları,

%29'u oğlan çocuklardır.

Cinsel İstismara Maruz Kalan Çocukların Yaşa Göre Dağılımları İncelendiğinde;

%30'unun 2 - 5

%40'ının 6 - 10

%30'unun 11 - 17

Yaş grubunda olduğunu görüyoruz.

 

Cinsel İstismar

"Cinsel istismarın mutlakaşiddet içermesi gerekmez"

"Cinsel istismarda çocuğun «RIZA»sının olup olmadığına bakılmaz"

 

 

Çocuklar yaşadıklarını neden anlatmak istemezler...

·         Kendilerine inanılmayacağından korkarlar.

·         Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.

·         İstismarcının tehditlerinden korkarlar.

·         İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.

·         Çocuklar yaşadıklarını neden anlatmak istemezler...

·         Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.

·         Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.

·         Anne-baba ve diğer yakınlar tarafından başlarına gelen kötülüğe karşı kendilerini koruyamadıkları için suçlanmaktan ve ağır biçimde cezalandırılmaktan korkarlar

·         Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar.

·         Gammaz olarak adlandırılmak istemezler.

·         «İYİ» çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir.

·         Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar.

 

Çocuklar sonunda nasıl söylerler...

·         İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa,

·         Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse

·         Söylenmesi gerektiğini öğrenirse,

·         Yakın bulduğu biri ile sırrını paylaşırsa

·         Kardeşlerini korumak için (kendisinin ilk istismara uğradığı yaşa geldiklerinde),

·         Ergenliğe gelmişse, hamilelikten korkarsa ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgisi edinince

·         İstismarcının baskısından kurtulmak için,

·         Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman,

·         Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde.

 

Cinsel İstismar İle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Yanlışlar

·         Genellikle tehlikeli yerler, özellikle karanlık bastıktan sonra, parklar, umumi tuvaletler ve boş sokaklardır

·         Çocuklar kötü görünümlü, yabancı kişilerden uzak durmalı çünkü onlar istismarcı kişilerdir.

·         Cinsel istismar vakaları her yerde yaşanmaz, bazı kültürlerde, ülkelerde yaşanır.

·         Çocuk;  yaşadıklarını, cinsel istismarı bile, yakın zamanda ya da büyüyünce unutur. Fazla kurcalanmamalı.

 

Doğrular

·         İstismarcının tercih ettiği yerler genellikle çocuğun tanıdığı, bildiği yerledir: Okul ve çevresi, evle okul arasındaki yol, bir arkadaş ya da akrabanın evi, çocuğun kendi evidir.

·         Çocuğun rahat ve gevşek olduğu zamanlarda, oyun zamanları, banyo zamanı ya da yatma zamanı istismarcının tercih ettiği zamanlardır

·         Olguların %80-95'inde istismarcı çocuğun tanıdığı, normal görünüşlü biridir. Genellikle 20-45 yaş arası evli sosyal hayatı olan şüphe çekmeyen bir aile babasıdır.

·         Cinsel istismara her kültürde, her ülkede ve her sosyo-ekonomik grupta rastlanmaktadır. Kız çocuklarda ensest, erkek çocuklarda ise pedofil diğer istismar türlerinden daha sık rastlanmaktadır.

·         Çocuklar cinsel İstismarı asla unutmazlar... 

·         "Hayattaki en kötü şey hafızayı değiştirememenizdir."

sözleri, çocukluğunda cinsel istismara uğramış bir yetişkine aittir.

 

Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için neler yapabiliriz?

Cinsellik konusunda çocuklarınızı bilgilendirin.

·         Çocuğun muhtemel tacizlere karşı korunabilmesi için sağlıklı bir cinsel bilgiye ve aile içerisinde şartsız sevgiye ihtiyacı vardır.

·         Cinsel konuları paylaşmaktan çocuklarınızın sorularını cevaplamaktan çekinmeyin.

·         Gelişim dönemlerine uygun bilgiler verin.

 

Güvenliklerini sağlamayı öğretin

·         Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin.

·         Çocuklarınıza, güvenliklerini korumak için gerekirse kendilerine zarar veren kişiden kaçmak, yüksek sesle bağırmak ve onu tekmelemek gibi bazı kural dışı davranışlarda bulunabileceklerini anlatın.

·         İnşaatlarda, boş, terk edilmiş evlerde, bodrumlarda, ailenin bilgisi olmadan oynamaması gerektiğini, ayrıca ailesinden izinsiz arkadaş ve komşu evlerine gitmemesi gerektiğini öğretin.

·         Çevrede kötü insanlar olabileceği ve kandırmak için çeşitli hikayelerle anlatabileceklerini ama buna inanmaması gerektiğini öğretin.  "Annen kaza geçirdi; ben doktorum, seni yanına götüreceğim" vb...

·         Sanal ortamlarda tanımadığınız insanlarla arkadaşlık yapmayın.

·         Sosyal medyada özel görüntülerinizi paylaşmayın tanımadığınız kişilerle görüntülü görüşme yapmayın.

·         Çok iyi tanımadığınız kişilerle baş başa vakit geçirmeyin.

 

Bedenlerini korumayı öğretin

    Çocuklarınıza bedenlerinin kendilerine ait olduğunu, özellikle iç çamaşırları ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunma hakkının olmadığını anlatın.

 

Dokunulmayı reddetmeyi ve sınırlar koymayı öğretin:

                              

Çocuğunuza bedeninin kendisine ait olduğunu, dokunulmak veya öpülmek istemiyorsa buna hayır deme hakkının olduğunu öğretin.

İyi Dokunma – Kötü Dokunma

Çocuğumuza, kimlerin kendisine dokunabileceğine, öpebileceğine ve sarılabileceğine kendisinin karar verme ve "hayır" deme hakkını vermeli, bu hakkının olduğunu bilmesini sağlamalıyız.

Herhangi birinin uygunsuz bir şekilde dokunması halinde yapabileceklerini öğretmeliyiz.

'Hayır' demeyi öğretin

Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa hayır demeleri gerektiğini söyleyin.

Çünkü birçok çocuğa büyüklerin söylediklerine itaat etmeleri öğretilmiştir.

Yardım istemeyi öğretin

·         Biri onlara kötü, rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerinden yardım istemeyi öğretin.

·         Onlara sizinle her türlü sorunu paylaşabileceği inancını yerleştirin

·         Etkili aile içi iletişim işinizi kolaylaştıracaktır.

·         Ona doğru gelmeyen şeyleri size rahatlıkla söyleyebileceğini ifade edin. Bazen çocuklarımızın olayları abarttığını düşünürüz ne olursa olsun söylediklerini kulak ardı etmeyin.

·         Çocuğunuza inanın eğer yardım istiyorsa bunu geri çevirmeyin. Çocuklar bu konularda çok ender yalan söylerler.

 

Her zaman sır saklanmayacağını öğretin

·         Çocuklarınıza bazı sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini öğretin.

·         Hiç kimsenin senin, özel yerlerine dokunmaya hakkı yoktur. Hiç kimsenin seni, kendi özel yerlerine dokundurtmaya da hakkı yoktur. Birisinin senden özel yerlerine dokunmanı istemesi ya da seninkilere dokunması saklayacağın bir sır değildir. Anlatmama sözü vermiş olsan bile, anlatırsan başına çok kötü şeyler geleceği söylenmiş olsa bile, böyle bir şey olursa anlatmalısın.

·         Mutlaka söylemelisin. Bazen bazı sırları saklaman gerektiği doğrudur. Ama bu saklanmaması gereken kötü bir sırdır.

Bizler çocuklarımıza:

·         İyi dokunma ile kötü dokunmayı ayırt etmeyi,

·         İstemediği bir durumda "HAYIR" diyebilmeyi,

·         Kişisel alanlarını bilmeyi ve korumayı,

·         Kendilerinin suçu olmadığını,

·         Sorunlarla baş edebilmeyi,

·         Haklarını bilip savunabilmeyi,

·         Kendini ifade etmeyi,

·         Kendine ilişkin olumlu ve güçlü yanlarını fark etmeyi,

·         Kendini güvende hissetmediğinde yardım alması gerektiğini  ÖĞRETMELİYİZ!

 

Bu bilgileri çocuğa verirken çok dikkatli olmamız gerekmektedir.

Çünkü panik havasında sıkça yapılan hatırlatmalarla verilen bilgiler çocukları insanlardan korkan, her şeye şüpheyle bakan kişiler haline getirebilmektedir.

Cinsel İstismara uğrayanlara nasıl yardım edebilirsiniz?

·         Yapacağınız en iyi şey onu dinlemeye hazır olduğunuzu göstermeniz,

·         Onu dinleyerek inandığınızı,

·         Bunun onun suçu olmadığını,

·         Olanlardan dolayı üzüldüğünüzü,

·         Yardıma hazır olduğunuzu belirtmektir.

·         Cinsel istismar oluşmuşsa mutlaka önce ilgili kurumlara başvurulmalı  vücutta ve giysilerde hiçbir temizlik yapılmadan muayeneye gidilmelidir.

·         Deliller için ilk 72 saat çok önemlidir.

·         Banyo yapmak, giysileri değiştirmek gibi davranışlar saldırganın ve suçun belirlenmesinde yardımcı olabilecek ipucu ve kanıtların yok olmasına yol açabilir.

·         Eğer çocuğunuz böyle bir duruma maruz kalmışsa mutlaka uzman yardımı alması için destek verin. Unutmayın bu onun suçu değil...

·         Anne ve babaların da  olay sonunda destek almaları gerekmektedir.

 

Her vatandaş, çocuğa karşı işlenmekte olan istismar suçunu bildirmekle yükümlüdür!

 

İhmal ve İstismar Vakaları İle Karşılaştığınızda Başvurabileceğiniz Yerler

 

 

•   Çocuk İzlem Merkezi                                              

•   Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı           

•   ALO 183